Για τα «δικαιώματα» των ζώων!
Το να συζητάει κανείς για τα «δικαιώματα των ζώων» στην εποχή μας, που καταπατούνται πολλά απο τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, θα μπορούσε να θεωρηθεί προκλητικό. Η ανεργία και η επισφάλεια είναι κυρίαρχες και στη χώρα μας όπου κάποια απο τα ανθρώπινα δικαιώματα μοιάζουν να αποτελούν πολυτέλεια σε όλο τον πληθυσμό της χώρας, γηγενείς και μετανάστες.
Ο τρόπος με τον οποίο είναι διατυπωμένοι οι παραπάνω ισχυρισμοί θα έδινε λαβή, σε πολλούς οικολογούντες, για τη μομφή του «ανθρωποκεντρισμού», την άποψη δηλαδή οτι ο άνθρωπος βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου, διεκδικώντας βιολογικά και αξιακά μια θέση πρωτοκαθεδρίας και κυριαρχίας έναντι όλων των άλλων έμβιων όντων.Πολλοί φιλόσοφοι της Δυτ. φιλοσοφίας, απο την εποχή του Αριστοτέλη μέχρι σήμερα, έχουν υποστηρίξει οτι μόνο τα ανθρώπινα όντα έχουν «εγγενή αξία» και θα πρέπει να απασχολούν ηθικούς προβληματισμούς. Κάτι τέτοιο επομένως δεν ισχύει για τα άλλα ζώα και τα φυτά.
Αν τα όντα έχουν εγγενή αξία με το να είναι ηθικοί φορείς τότε μόνο άνθρωποι νομιμοποιούνται. Αλλα ζώα, αν και ειναι σε θέση να επιδιώκουν την ικανοποίηση των αναγκών τους, μοιάζουν ανίκανα να κατανοήσουν τη διάκριση ανάμεσα στο καλό και το κακό. Κατά συνέπεια δεν κρίνονται υπεύθυνα για τις δράσεις τους και δεν μπορούν να θεωρηθούν ως ηθικοί φορείς.
Κατά μιαν άλλη άποψη η ηθικότητα δεν είναι δυνατόν να περιορίζεται στην ικανότητα λήψης λογικών αποφάσεων, αλλά κρίνεται και απο το γεγονός ότι τα ζώα έχουν ανάγκες και επιθυμίες, ως φυσικά όντα. Αν τα ζώα μοιάζουν με τους ανθρώπους ως προς τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους τότε θα υπήρχε βάση για την εισδοχή τους στο πεδίο των ηθικών προβληματισμών.
Θα μπορούσαμε ίσως αντι για «δικαιώματα» των ζώων να συζητάμε και να ζητάμε «συμπάθεια» και «συμπόνια» για τα ζώα, που δεν φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να ανήκουν στο δικαιακό και αξιακό ηθικό μας σύστημα. Δικαιώματα συνοδεύονται πάντα και απο υποχρεώσεις που αποτελούν λογικά την άλλη πλευρά τους. Δικαίωμα πάνω σε κάτι σημαίνει οτι έχω απαίτηση /αξίωση που αναγνωρίζεται είτε απο κάποιο νόμο ή στη περίπτωση ηθικών δικαιωμάτων με βάση τις απαιτήσεις και τις αρχές μιας πεφωτισμένης συνείδησης. Δικαιώματα προϋποθέτουν λογικά όντα, μέλη μιας δικαιακά συντεταγμένης κοινωνίας, με αξιακούς κώδικες καθορισμένους, με καθιερωμένες και αυστηρά προσδιορισμένες κατηγορίες δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, για τα μέλη της συγκεκριμένης βιοκοινότητας.
Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει οτι η υπεράσπιση όντων που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους αποτελεί δείκτη του πολιτισμού και της «ανθρωπιάς» μας. Το έχει διατυπώσει άλλωστε, ήδη στον 18ο αιώνα, γερμανός φιλόσοφος Ι. Καντ υποστηρίζοντας οτι απέναντι στα ζώα έχουμε μόνο έμμεσα καθήκοντα, αφου αυτά δεν έχουν αυτοσυνείδηση άρα όταν συμπεριφερόμαστε με συμπόνια απέναντι στα ζώα εκπληρώνουμε έμμεσα το καθήκον μας προς την ανθρωπότητα και δείχνουμε την ανθρωπία μας. Η σκληρότητα προς τα ζώα υποδηλώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης παρόμοιας συμπεριφοράς και προς τους ανθρώπους.--- Η απάνθρωπη τακτική εξόντωσης με δηλητήρια των αδέσποτων ζώων, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, αποτελεί διαδεδομένη πρακτική σε όλα τα μέρη της Ελλάδας και ιδιαίτερα σε παραθεριστικά κέντρα..
