Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 21^ου ΑΙΩΝΑ.

(Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπαμα απο ένα αρθρο του Στάθη Γουργούρη, που διδάσκει Συγκριτική Λογοτεχνία, στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. ssg93@columbia.edu  )

«Στην Αίγυπτο (και βεβαίως στην Τυνησία) συντελείται η πρώτη επανάσταση του 21^ου αιώνα. Ειμαστε τυχεροί που ζούμε στην εποχή ενός τέτοιου κοσμοϊστορικού γεγονότος, έστω κι αν δεν είμαστε στους δρόμους, μαζί με αυτούς που την πραγματοποιούν, ως έκφραση της καθημερινής τους ζωής.

Πρόκειται για επανάσταση που μεταμορφώνει τους όρους με τους οποίους μέχρι τώρα κατανοούσαμε τι σημαίνει επανάσταση. Παρόλο που, όπως έχει ήδη ειπωθεί, μπορεί κανείς να συνδέσει το ύφος της επανάστασης στην Αιγυπτο με αυτό που ωδήγησε στην κατάρευση του Τείχους του Βερολίνου και συνεπώς του σοβιεικού κόσμου, το παρόν γεγονός υπερβαίνει το γεγονός του 1989. Κι αυτό γιατί δεν παραμένει στο αίτημα της πολιτικής ελεύθερίας αλλά απαιτεί επίσης την πλήρη αναδιάρθρωση της κοινωνίας, τη δημιουργία νέων θεσμών (πολιτικών και κοινωνικών), την πραγματοποίηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισονομίας. Τι ακριβώς θα συμβεί τελικά παραμένει άγνωστο, αλλά τα αιτήματα αυτά καθαυτά και κυρίως το οτι προέκυψαν μέσα απο αυτόνομες πράξεις είναι εξ ορισμού επαναστατικό γεγονός, που αποκλείεται να εκλέιψει....................

Στην Αιγυπτο και στην Τυνησία βλέπουμε την ίδια την έννοια της επανάστασης να μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας και ταυτόχρονα να συνδέεται με τη στοιχειώδη και ακέραιη σημασία της. Επανάσταση δεν σημαίνει πλέον βίαιη ανατροπή του πολιτικού καθεστώτος εν είδει πραξικοπήματος, υπο τις διαταγές μιας πρωτοποριακής επαναστατικής ηγεσίας, η οποία οδηγεί αναπόφευκτα  σε εμφύλια σύρραξη, που δεν τελειώνει ποτέ  για τις γενιές που την ζούν, σημαδεύοντας ταυτόχρονα τις γενιές που ακολουθούν.

Επανάσταση πλέον σημαίνει αυτό που πάντα σήμαινε στην ουσία. Την αναίρεση της συγκατάθεσης ενός λαού στην εξουσία που τον κυβερνά. Γιατί σε τελευταία ανάλυση καμιά εξουσία δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς την στήριξη της κοινωνίας- συνειδητή ή ασυνείδητη, κατά βούληση ή με το ζόρι, απο συμφέρον ή απο φόβο. Ο μέγας Ετιέν Λα Μποεσί πρώτος μίλησε, το 1549, για την εθελοδουλεία των κοινωνιών, υποδεικνύοντας ταυτόχρονα οτι φτάνει μόνο οι πολλοί να συνειδητοποιήσουν οτι υπερέχουν του Ενός που τους εξουσιάζει. Το κάλεσμα του Λα Μποεσί ισχύει πλήρως  για τις σημερινές απανταχού ολιγαρχίες, που καπηλέυονται το όνομα της δημοκρατίας , με μέγιστη την ευθύνη του εκάστοτε δήμου, που δεν ανταποκρίνεται στο καθήκον της αυτοθέσμισης και αυτοκυβέρνησης του.

Καταλαβαίνω’ κάποιοι θα πούν οτι δεν φτάνει η αναίρεση της συγκατάθεσης. Με αυστηρούς όρους, τούτο ισχύει. Η αναίρεση συγκατάθεσης  στην ετερονομία (πράξη αρνητική) επιβάλλει τη θετική πράξη δημιουργίας θεσμών αυτονομίας, για να επιτευχθεί το καθεστώς δημοκρατίας. Ομως χωρίς πρώτα την αναίρεση τίποτε δεν αλλάζει ποτέ. Η δε αναίρεση είναι αφ’εαυτής, στην άρνησή της, πράξη αυτονομίας.

Τέλος πολλά έχουν ειπωθέι, μέσα στον αραβικό χώρο, για την περιπλοκότητα των συσχετισμών που έπαιξαν ρόλο στη μέχρι τώρα πορεία αυτής της αυθόρμητης  επανάστασης. Χωρίς αμφιβολία, η παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού και το πλήγμα που κατάφερε στα φτωχότερα στρώματα της Αυγύπτου και της Τυνησίας είναι η τελευταία γραμμή της ανοχής και ο καταλύτης που ρευστοποίησε την συσωρευμένη αγανάκτηση γενεών. Και σίγουρα ένα άριστα  οργανωμένο και ανεξάρτητο εργατικό κίνημα, με μεγάλη πείρα σε αληθινές και όχι κατόνομα απεργίες, έπαιξε καίριο ρόλο. Η απειλή γενικής απεργίας - προς δικαίωση του Ζωρζ Σορέλ, που την ανήγαγε στον κατεξοχήν μύθο του εργατικού κινήματος – έσπρωξε τελικά το καθεστώς Μουμπάρακ στο γκρεμό.

Πέρα απο όλα αυτά όμως ας θυμηθούμε οτι ένα απο τα αιτήματα των Αυγυπτίων, που έγινε επαναστατική κραυγή στα χείλη του πλήθους, ήταν «κάραμα»: αξιοπρέπεια. Το αιτημα αυτό ήδη πραγματοποιήθηκε απο την επανάσταση την ίδια , την επανάσταση της αξιοπρέπειας.»