ΤΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΚΑΝΚΟΥΝ  ;

                                                           

Ενώ πλησιάζει η ημερομηνία για την παγκόσμια συνδιάσκεψη για το κλίμα που θα γίνει στην Κανκούν του Μεξικού, στο τέλος Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου, τα μηνύματα και οι πληροφορίες που μας έρχονται δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Μια πρόσφατη ενδιάμεση συνδιάσκεψη για το κλίμα στη Βόννη έλληξε χωρίς συγκεκριμένα αποτελέσματα. Υπάρχει κάποιο κείμενο, ως βάση για τις επόμενες διαπραγματεύσεις , αλλά δεν υπογράφηκε τελικά...

Η πρόσφατη, τελευταία προκριματική συνάντηση που έγινε στην Τιανγίν της Κίνας δεν είχε καλύτερη έκβαση...υπάρχουν τεράστιες διαφορές  συμφερόντων μεταξύ των διαφόρων χωρών και μεγάλη διάσταση ανάμεσα σ’αυτά που κάνουν στις χώρες τους και σ’αυτά που υποστηρίζουν στις διεθνείς διαπραγματεύσεις...Οι περισσότερες χώρες αντιμετωπίζουν τις διαπραγματεύσεις σαν παιχνίδι απο όπου προσπαθούν να αποκομίσουν προνόμια αντί να προσπαθούν να βρούν τρόπους να γεφυρώσουν τις διαφορές τους..

Αυτό έγινε εμφανές στην Κοπεγχάγη.. Μια σχετικά μικρή ομάδα κρατών – οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσσία, η Ινδία , η Βραζιλία και η Ευρωπαϊκή Ενωση- που είναι υπέυθυνες για το μεγαλύτερο ποσοστά εκπομπών αερίων διοξειδίου του άνθρακα, θα μπορούσαν να συναντηθούν και να  καταλήξουν σε μια συμφωνία, για λήψη κάποιων μέτρων και παροχή βοήθειας σε πιο ευάλωτες χώρες... Γιατί θα πρέπει οι μικρότερες χώρες να υπογράψουν ότι θα αποφασίσουν οι μεγάλες ;

Σε μια παγκόσμια συνδιάσκεψη, με εκπροσώπους απο 2οο κράτη, με εντελώς διαφορετικά  συμφέροντα και προβλήματα-- απο την Κίνα, τη Σ.Αραβία, τη Βολιβία, την Πολυνησία, κ.λ.π.--  πως  μπορούν να συμφωνήσουν  για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που τους επηρεάζει με πολύ διαφορετικό τρόπο ; Αλλωστε το πρόβλημα το δημιούργησαν οι λίγες βιομηχανικές χώρες και οχι οι ίδιες οι αναπτυσσόμενες ...

Στην πράξη παρόμοιες συζητήσεις συχνά γίνονται έξω απο τα πλάισια του ΟΗΕ, όπως γίνεται στους G20 και άλλα διεθνή φόρα, ή σε διμερείς συζητήσεις, όπως συμβαίνει μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας σχετικά με τον ενεργειακό εκσυγχρονισμό, με καθαρές μορφές ενέργειας. Πολύ πιθανόν παρόμοιες συζητήσεις να αποδειχτούν πιο αποτελεσματικές απο πολυπρόσωπες διασκέψεις σαν κι’αυτή της Κανκούν και σ’όποια θα την ακολουθήσει...Η διάσκεψη στο Μεξικό μπορεί τελικά να βλάψει το κύρος των παγκόσμιων διαπραγματεύσεων για το κλίμα, υπο την αιγίδα του ΟΗΕ.

Ηδη στην πρόσφατη διάσκεψη της Κίνας οι συζητήσεις είχαν εμπλακεί στα ιδια αδιέξοδα με εκείνα της Κοπεγχάγης..Συμφωνίες πάνω σε κρίσιμα ζητήματα όπως είναι η βραχυπρόθεσμη οικονομική βοήθεια  στις ευάλωτες χώρες, η παρακολούθηση και ο έλεγχος των εκπομπών των μεγαλύτερων οικονομικά χωρών μοιάζει να απομακρύνονται στον ορίζοντα ... Στην  Κοπεγχάγη οι πλούσιες χώρες είχαν υποσχεθεί να διαθέσουν 100 δις. δολλάρια  την επόμενη δεκαετία  για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες  να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, με την πρώτη χρηματοδότηση που θα γινόταν το 2012. Ομως αυτά τα χρήματα μόλις και μετά βίας άρχισαν να δίνονται ενώ οι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες πιέζουν τις πλούσιες να αυξήσουν τα ποσά, πράγμα που μάλλον είναι απίθανο να συμβεί....

Ετσι δεκαέξη χρόνια συνεχιζόμενων ετήσιων διαπραγματεύσεων για το κλίμα οι ελπιδες για ουσιαστική πρόοδο είναι περιορισμένες. Η παγκόσμια οικονομική κρίση της νεοφιλελεύθερης οικονομίας αναγκάζει τις κυβερνήσεις να βάζουν την κλιματική αποσταθεροποίηση σε δεύτερη μοίρα έχοντας να αντιμετωπίσουν τεράστια εξίσου επείγοντα κοινωνικά προβλήματα..Οπως είπε η Κόννη Χέντεγκαρντ, υπεύθυνη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την αντιμετώπιση του κλίματος, «αυτό που προσπαθούμε είναι να σιγουρέψουμε οτι δεν θα αρχίσουμε να βαδίζουμε προς τα πίσω..». Αυτό που θα ήταν σημαντικό για φέτος θα ήταν να εξασφαλίσουμε συμφωνίες σε κάποια άλλα θέματα, όπως είναι π.χ. η προστασία των τροπικών δασών και η ανανέωση κάποιων συμφωνιών της Κοπεγχάγης....Βασικό είναι να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη που χάθηκε στην Κοπεγχάγη.

Ας ελπίσουμε οτι η νέα συνδιάσκεψη δεν θα έχει την τραγική κατάληξη της Κοπεγχάγης. Οπως δήλωσε ο αμερικανός διαπραγματευτής Τοντ Στερν ο πρόεδρος Ομπάμα  θα παραμείνει σταθερός στην δέσμευσή του για μείωση των εκπομπών κατά 17%, μέχρι το 2020, παρά τις αντιδράσεις της Γερουσίας. Ας μην ξεχνάμε οτι απο τους 20 υποψήφιους για τη Γερουσία μόνο ένας παραδέχεται την ύπαρξη του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Οι άλλοι υποστηρίζουν οτι «πρόκειται για αριστερή προπαγάνδα» και δεν δέχονται την άποψη της επιστημονικής κοινότητας για την ευθύνη της ανθρωπότητας για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Το μόνο ενθαρρυντικό σημάδι, που έρχεται απο βαθειά συντηρητικούς πολίτες π.χ. του Κάνσας, είναι η γενικευμένη προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας, για μείωση της εξάρτησης  απο εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα...Οι αγρότες της περιοχής ονειρεύονται επενδύσεις σε ηλεκτρονικά και ανεμογεννήτριες, που θα εγκαταστήσει η γερμανική Ζήμενς για την παραγωγή φθηνής και φιλικής για το περιβάλλον ενέργειας...

Πάντως στην προσυνεδριακή διάσκεψη της Κίνας τα πράγματα δεν ήταν καθόλου ευχάριστα. Ο σκληρός ανταγωνισμός των δύο μεγάλων ρυπαντών, της Β. Αμερικής και της Κίνας, απειλεί με αποτυχία όλες τις διαπραγματεύσεις. Οπως δήλωσε ο αμερικανός διαπραγματευτής Τζόναθαν Πέρσινγκ «οι συνέπειες μιας αποτυχίας  στην Κανκούν είναι κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχεί όλους». Δεν παρέλειψε βάβαια να απαιτήσει απο τις αναπτυσσόμενες χώρες να δεχτούν διεθνείς ελέγχους των μέτρων που θα πάρουν για την προστασία του κλίματος. Είναι η γνωστή θέση της Αμερικής που δεν την δέχεται η Κίνα.  Μαυτό τον τρόπο η Αμερική προσπαθεί να ρίξει την ευθύνης μιας ενδεχόμενης αποτυχίας της διάσκεψης στην Κινα που αγωνίζεται να αποφύγει διεθνείς ελέγχους..

Κατά τους κινέζους η Αμερική δεν έκανε το καθήκον της  ούτε έδωσε χρήματα στις φτωχές χώρες ούτε τεχνολογία  και απαιτεί να δεχτούν οι άλλοι αυστηρούς ελέγχους.. Αυτό το θεωρεί εξοργιστικό και απαράδεκτο. Με τον τρόπο αυτό ο κινέζος διαπραγματευτής  επαναλαμβάνει την  γνωστή θέση της Κίνας : Ελεγχος θα πρέπει να γίνει μόνο στα μέτρα που θα έχουν την χρηματική στήριξη των βιομηχανικών χωρών. Μέτρα που παίρνει η Κίνα με τη θέλησή της  και τα πληρώνει η ίδια δεν είναι αποδεκτό να υπόκεινται σε κανένα έλεγχο...

Με τον τρόπο αυτό ένα θέμα που απασχολεί και αφορά όλη την ανθρωπότητα και τη ζωή πάνω στον πλανήτη κινδυνεύει να μετατραπεί σε αγώνα κοντόφθαλμων αναταγωνισμών δύο υπερδυνάμεων..που είναι σε θέση να  αποσταθεροποιήσουν και το κλίμα και τη διεθνή έννομη τάξη. Οσο για την Ευρώπη, πληροφορίες απο τις Βρυξέλλες αναφέρουν οτι το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο αποφάσιε να παρέμβει για να αποκαταστήσει τον κάποτε ηγεμονικό ρόλο που είχε η ΕΕ σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος  και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οπως ολα δείχνουν ο αγώνας για τη προστασία του κλίματος και τη σωτηρία του πλανήτη θα είναι δύσκολος και άνισος. Θα χρειαστεί να συνεχιστούν ακόμη πιο συντονισμένες προσπάθειες όλων των ενεργών πολιτών, των προοδευτικών κομμάτων και των κινημάτων σε τοπικό, εθνικό και διεθνές/παγκόσμιο  επίπεδο...Αλλη ελπίδα  δεν υπάρχει.