ΤΟ  ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΣΟΚ !

                                            

Αυτός είναι ο τίτλος του συναρπαστικού βιβλίου της διάσημης  καναδέζας δημοσιογράφου και συγγραφέα  Ναόμι Κλάϊν, που μεταφράστηκε και κυκλοφορεί με επιτυχία και στα ελληνικά, απο τις εκδόσεις Λιβάνη.

Η συγγραφέας, με τη συνδρομή πολλών φίλων και συνεργατών, με επιτόπιες έρευνες της σε διάφορες χώρες,  αναδεικνύει, με  αδιάσειστα στοιχεία, τις πολιτικές μηχανορραφίες και τον φόρο αίματος που αναγκάζονται να πληρώσουν, με βίαιο τρόπο, χώρες που αντιστέκονται στις οικονομικές και πολιτικές πρακτικές του νεοφιλελευθερισμού, στην εποχή της ανόδου «του καπιταλισμού της καταστροφής», όπως χαρακτηριστικά   αναφέρεται   στον υπότιτλο του βιβλίου, που έγινε παγκόσμιο best seller.

Το Δόγμα του Σόκ, απλώνει την συναρπαστική αφήγηση της πολιτικής και οικονομικής παγκόσμιας “τάξης”  της εποχής μας, σε 626 σελίδες, που συνοδεύονται απο 84 σελίδες υποσημειώσεων και παραπομπών στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία.

Η έρευνα της εξάπλωσης της ιδεολογίας της ελεύθερης αγοράς και του αχαλίνωτου καπιταλισμού σ’ολόκληρο τον πλανήτη συνδέεται, όπως αποδεικνύει η Κλάιν, με την  εκμετάλλευση των κρίσεων και των καταστροφών, ιδέα που είχε προετοιμαστεί θεωρητικά απο τον Μίλτον Φρίντμαν, τον θεωρητικό πατέρα της Σχολής του Σικάγου.

Ο Φρίντμαν και οι μαθητές του προετοίμαζαν επι τριάντα χρόνια την στρατηγική επίθεσης ενάντια στη δημόσια σφαίρα, περιμένοντας μια μεγάλη κρίση που θα έδινε την αφορμή για “μεταρρυθμίσεις”  και την εκποίηση τη δημόσιας σφαίρας σε ιδιώτες, εκμεταλλευόμενοι το σοκ που κυριαρχεί στα μυαλά των ανθρώπων οταν βρίσκονται αντιμέτωποι με μείζονα γεγονότα που ξεπερνάνε της ικανότητά κατανόησης τους. Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι μια φυσική καταστροφή, σαν εκείνη της Νέας Ορλεάνης ή η επιβολή μιας δικτατορίας, σαν εκείνη του Πινοσέτ, στη Χιλή.

Σύμφωνα με τον Φρίντμαν “μόνο μια κρίση – παγματική ή απλώς θεωρούμενη ως τέτοια - μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικές αλλαγές”. “Οταν ξεσπάσει μια κρίση αποτελεί ζήτημα καθοριστικής σημασίας  η ακαριαία δράση, η γρήγορη και αμετάκλητη επιβολή αλλαγών, πριν η συγκλονισμένη κοινωνία  επιστρέψει πάλι στην τυραννία του “στάτους κβό”. Ο Φρίντμαν εκτιμούσε οτι “μια καινούργια κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της έξι με εννέα μήνες για να επιβάλλει μείζονες αλλαγές. Αν δεν αδράξει την ευκαιρία για να δράσει αποφασιστικά, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δεν θα της προσφερθεί ξανά παρόμοια ευκαιρία” .

Στη δεκαετία του 70 ο Φρίντμαν έδρασε ως σύμβουλος του Χιλιανού δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ. Οι χιλιανοί πολίτες βρέθηκαν σε κατάσταση σόκ μετά το βίαιο πραξικόπημα του Πινοσέτ και τον υπερπληθωρισμό της οικονομίας. Ο Φρίντμαν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να συμβουλέψει τον Πινοσέτ να τολμήσει έναν καταιγιστικό μετασχηματισμό της οικονομίας, με μείωση φόρων, ελεύθερο εμπόριο, ιδιωτικοποίηση των κοινοφελών υπηρεσιών, περιστολή των κοινωνικών δαπανών και απορρύθμιση.

Η οικονομική θεραπεία – σόκ συνδυάστηκε με μια γενικευμένη χρήση των βασανιστηρίων, σε εκατοντάδες χιλιάδες χιλιανούς πολίτες που οδηγήθηκαν στις φυλακές επειδή  ονειρευόντουσαν μια διαφορετική κοινωνία. Η κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων και τα σαδιστικά βασανιστήρια  διαπράχθηκαν με σκοπό την τρομοκράτηση του πληθυσμού ώστε να δεχτεί παθητικά τις ριζικές μεταρυθμίσεις υπερ της ελεύθερης αγοράς… 

Παρόμοια θεραπεία - σόκ επιβλήθηκε, λίγο αργότερα, στην Αργεντινή, όπου “εξαφανίστηκαν” πάνω απο 30.000 αριστεροί ακτιβιστές. Η μέθοδος της οικονομικής  θεραπείας-σόκ εφαρμόστηκε στην Κίνα της δεκαετίας του 80, στη Ρωσία στη δεκαετία του 90 και στις ΗΠΑ μετά την 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Σε όλες τις περιπτώσεις είχε προηγηθεί μιά   μεγάλη συλλογική τραυματική εμπειρία, ένα συλλογικό σόκ, που χρησιμοποιήθηκε για να προετοιμαστεί το έδαφος για την οικονομική “θεραπεία” και  την αναστολή των κεκτημένων δημοκρατικών κατακτήσεων. Τα τραυματικά γεγονότα είχαν ως συνέπεια την εξασθένιση των αντιστάσεων της κοινωνίας και των πολιτικών που ήταν αντιμέτωποι με χρεωμένες οικονομίες  και υπερπληθωρισμούς ώστε να μην είναι σε θέση να αντισταθούν στα ξένα δάνεια, που θα τους έσωζαν υποτίθεται απο μεγαλύτερες καταστροφές. “Η δανειζόμαστε ή χανόμαστε” ήταν το γνωστό επιχείρημα…

Οι ενορχηστρωμένες επιθέσεις  στη δημόσια σφαίρα μετά τα καταστρεπτικά συμβάντα συνδυαζόταν πάντα με την αντιμετώπιση των καταστροφών ως επιχειρηματικών ευκαιριών του “καπιταλισμού της καταστροφής”. Η “φυσική” καταστροφή στη Ν. Ορλεάνη και ο πόλεμος στο Ιράκ έδωσαν αφορμή στην επιβολή ριζοσπαστιής θεραπείας-σόκ με μαζικές ιδιωτικοποιήσεις , καθολική επιβολή του ελεύθερου εμπορίου και μείωση του ρόλου του κράτους. Στο Ιράκ είχαμε τρεις μορφές  σοκ. Εκτός απο τους βομβαρδισμούς, που σκόπευαν και στον έλεγχο της βούλησης  και την κατατρομοκράτηση απο το  Σοκ και το Δέος της καταστροφής, ακολούθησε η θεραπεία - σοκ στην οικονομία , ενώ οι Ιρακινοί που αντιστέκονται ακόμη συλλαμβάνονται και οδηγούνται σε φυλακές, όπου τα βασανιστήρια γινόνται με  επιστημονικό τρόπο.

Κομβικό ρόλο στην ανάπtυξη επιστημονικών μεθόδων βασανισμού είχε παίξει ο ψυχιάτρος Γιούεν Κάμερον, πρόεδρος της Αμερικανικής, τη Καναδικής και της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Ενωσης, που είχε οργανώσει πειράματα με βασανιστήρια, απο το 1950, στο Πανεπιστήμιο Μακγκίλ του Καναδά,  για τον έλεγχο της ανθρώπινης σκέψης και την “πλύση εγκεφάλου”, πειράματα που χρηματοδοτήθηκαν απο την CIA.

Τα πειράματα για τον έλεγχο της ανθρώπινης σκέψης συνδέονται άρρηκτα με τη βαθύτερη λογική του καπιταλισμού της καταστροφής. Οπως στην οικονομία μια μεγάλης κλίμακας καταστροφή προετοιμάζει το έδαφος για τις νεοφιλελεύθερες μεταρυθμίσεις έτσι και τα πειράματα με τον ανθρώπινο εγκέφαλο στόχευαν  στην απώλεια της μνήμης και την αποδόμηση της σκέψης  που υποτίθεται ότι θα αναπλάθονταν στη συνέχεια απο το μηδέν. Η απομόνωση για βδομάδες απο αισθητηριακά ερεθίσματα και απο τον εξωτερικό κόσμο, τα κοκτείλ πειραματικών φαρμάκων και τα ηλεκτροσόκ ανάγκαζουν τα θύματα να παλινδρομίσουν σε μια βρεφική, προ-λεκτική κατάσταση, με την ελπίδα  των βασανιστών να καταφέρουν την διάλυση της “ελαττωματικής” νόησης  και την οικοδόμηση μιας νέας προσωπικότητας, εύκολα χειραγωγήσιμης, μέσα απο τον φόβο και τα βασανιστήρια.

Το βιβλίο της Κλάϊν μας ταξιδεύει σ’όλο τον πλανήτη περιγράφοντας την άνοδο και τη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε απο τον καπιταλισμό της κατατροφής.Πάντως οι εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και στη Βόρειο Αφρική  δείχνουν ότι το δογμα του Σοκ και η επιδρασή του φθίνει συνεχώς. Οι λαοί ξαναβρίσκουν τον προσανατολισμό τους, κατανοούν καλύτερα την πραγματικότητα , αντιστέκονται και γίνονται πιο ανθεκτικοί και οπλίζονται με κουράγιο για να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά ενεδεχόμενα νέα Σοκ..

Στην Ελλάδα που φαίνεται να περνάει μια ανάλογη περίοδο Σοκ, με τον επαπειλούμενο κίνδυνο πτώχευσης και αδυναμίας πληρωμών, λόγω του οικονομικού αδιεξόδου, η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε περίτεχνα το γενικό μούδιασμα για να περάσει μια δέσμη νέων οικονομικών μέτρων νεοφιλελευθερης κοπής..Η εκβιαστικές τεχνικές της Ευρ. Τράπεζας και του ΔΝΤ εμφανίζουν μεγάλη ομοιότητα με τις ανακριτικές τεχνικές της CIA και τα οικονομικά και πολιτικά πειράματα που έγιναν σε Δύση, Νότο και Ανατολή.  Οσοι ενδιαφέρονται να κατανοήσουν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους, και ιδιαίτερα οι αριστεροί ενεργοί πολίτες, πολλά θα είχαν να κερδίσουν απο μια προσεκτική ανάγνωση του βιβλίου - Σοκ της Ναόμι Κλάιν.