Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010

ΔΙΕΘΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ


Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΤΑ.... ΙΜΑΛΑΪΑ !

Πόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα στους επιστήμονες ... για τους παγετώνες των Ιμαλαϊων ! Οσοι αμφισβητούν την επιστημονική άποψη που υποστηρίζει οτι η θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται επικίνδυνα, οι λεγόμενοι «σκεπτικιστές», τρίβουν τα χέρια τους απο ευχαρίστηση...

Μετά την «προβοκάτσια» στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης όπου παρουσίασαν διαστρεβλωμένα μηνύματα που αντήλλασαν επιστήμονες μεταξύ τους, ήρθε και ένα «λάθος εξ αντιγραφής» που χρησίμευσε για να αμφισβητηθεί πέρα για πέρα η αξιοπιστία των επιστημόνων που υποστηρίζουν οτι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη οφείλεται και σε ανθρώπινες πράξεις και παραλείψεις...

Ερευνητές που έστειλαν το 2007 μιαν αναφορά στην Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ που ασχολείται με το κλίμα έδωσαν λάθος στοιχεία για το λυώσιμο των παγετώνων στα Ιμαλαϊα, αναφέροντας ως πιθανή χρονολογία το έτος 2035, αν συνεχίσει η γή να θερμαίνεται όπως σήμερα..

Βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά, παρόλο οτι τα μεγαλύτερα παγωμένα ρεύματα λιγοστεύουν εδώ και χρόνια. Ομως η δημόσια αντιπαράθεση για το πρόβλημα των παγετώνων ξεκίνησε απο ένα ..λαθάκι εξ αντιγραφής που όμως έχει μεγάλες συνέπειες για την Επιτροπή του ΟΗΕ και τους υπεύθυνους επιστήμονες.

Μια ομάδα γεωγράφων, αφού ανέλαβε δουλειά ντεντέκτιβ, ανακάλυψε την προέλευση του λάθους...και την δημοσίευσε στο περιοδικό science. Η χρονολογία 2035, οπότε αναμενόταν το λυώσιμο των παγετώνων , ανατρέχει σε ένα κείμενο της WWF του 2005. Αυτό πάλι το κείμενο αναφερόταν σε ένα άρθρο του περιοδικού New Scinetist του 1999. Σ’αυτό το άρθρο ένας ερευνητής απο την Ινδία παρέπεμπε σε μια αδημοσίευτη μελέτη του για τους παγετώνες των Ιμαλαϊων. Ομως στη μελέτη αυτή δεν αναφερόταν καμιά χρονολογία για το πιθανό λυώσιμο !

Πως προέκυψε τότε η χρονολογία 2035 ; Το 1996 ένας ρώσος επιστήμονας, ο Βλαδιμήρ Κοτγιακόφ, διατύπωσε την υπόθεση οτι μέχρι το 2305 (και όχι 2035) η επιφάνεια των παγετώνων σε όλο τον πλανήτη θα μπορούσε να μειωθεί κατα 80%. Στη συνέχεια των συνεχών ...αντιγραφών του άρθρου του, το 2305 έγινε 2035 και αντί να μιλάμε για τα παγκόσμια ρεύματα παγετού φτάσαμε ..στα Ιμαλαϊα. !

Η ιστορία έχει ακόμη πιό τραγελαφική συνέχεια ..Ενας γεωγράφος, απο το Ινσμπρουκ της Γερμανίας, ειδοποίησε την Επιτροπή του ΟΗΕ για το λάθος, πριν δημοσιευτεί το σχετικό κείμενο. Ομως η πληροφορία δεν έφτασε στους παραλήπτες εγκάιρως..και για το λόγο αυτό δεν διορθώθηκε η σχετική χρονολογία.. Ακατανόητο βέβαια είναι το πως δεν έγινε η διόρθωση του λάθους , μετά την δημοσίευση της μελέτης τον Φεβρουάριο του 2007 και έγινε μόλις πριν απο λίγες μέρες !

Οι ερευνητές του κλίματος είναι αναστατωμένοι επειδή η Επιτροπή για το κλίμα του ΟΗΕ είχε εξαιρετική φήμη. Οπως δήλωσε η υπεύθυνη τοης Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών «οι επιστήμονες της Επιτροπής κάνουν εξαιρετική εργασία και το πόρισμά της είναι αξιόπιστο κατά τα άλλα μέρη του»

Για το ότι οι παγετώνες των Ιμαλαϊων και αλλού χάνουν τη μάζα τους, δεν αμφιβάλλει κανένας σοβαρός επιστήμονας. Υπάρχουν πάντως κάποιες μικρές περιοχές όπου υπάρχει στασιμότητα ή μικρή αύξηση των παγετώνων ! Η ίδια γερμανίδα επιστήμων εξέφρασε την άποψη οτι αν το κλίμα συνεχίσει να εξελίσσεται όπως μέχρι τώρα, πιθανόν μέχι το τέλος του αιώνα μας να έχουν εξαφανιστεί οι περισσότεροι παγετώνες στις Αλπεις. Οσο για τους παγωμένους χειμάρους των Ιμαλαϊων οι παγετωνολόγοι θεωρούν οτι είναι φυσικά αδύνατο να λυώσουν τόσο γρήγορα, επειδή οι μάζες παγου είναι πολύ μεγάλες και πυκνές.

Για το πόσο σοβαρό ήταν το λάθος της Επιτροπής του ΟΗΕ υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Το αστείο είναι οτι οι αναποδογυρισμένος αριθμός της έκθεσης για τους παγετώνες εμφανίζεται στο δεύτερο μέρος της μελέτης που αποτελείται απο τρία μέρη και εκτείνεται σε 800 σελίδες ! Πάντως το λάθος δεν υπάρχει στην περίληψη του κειμένου που μοιράστηκε στους πολιτικούς.

Το λάθος πάντως φαίνεται να ωφέλησε κάποιους.. Οπως προκύπτει απο ενα ντοκουμέντο της Ευρωπαικής Επιτροπής οι γραφειοκράτες, εντυπωσιασμένοι απο την επικινδυνότητα του έτους 2035, για τα Ιμαλαία, ενέκριναν ένα ερευνητικό πρόγραμμα που θα ερευνήσει τους παγετώνες και τις βροχές Μονσούν. Μπορεί να είναι σύμπτωση πάντως στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν και επιστήμονες που εργάζονται σε ένα Ινστιτούτο του Νέου Δελχί, στο οποίο διευθυντής είναι ο ίδιος ο Ραζεντρά Πασαουρί, που προεδρεύει και της επιτροπης του ΟΗΕ για το κλίμα και υποστήριζε με πάθος τις δραματικές προγνώσεις για τους παγετώνες..Ηδη τρείς επιστήμονες ζητούν την παραίτησή του επειδή υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων με το Ινστιτούτο του στο Νέο Δελχί.. Η παραίτησή του θα βοηθούσε να αποκατασταθεί το τραυματισμένο κύρος της επιτροπης του ΟΗΕ. Οπως δήλωσαν οι επιστήμονες ο Πασαουτί ενεργούσε περισσότερο ως πολιτικός και λιγότερο ως επιστήμονας.

Καλό θα ήταν στο μέλλον να αποφεύγονται παρόμοια λάθη, όπως έγινε με τους παγετώνες των Ιμαλαϊων..Η συζήτηση γύρω απο την εισήγηση του ΟΗΕ για το κλίμα έχει και μεγάλες οικονομικές συνέπειες..Η αύξηση των φυσικών καταστροφών απο τους τυφώνες εξαρτάται απο την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων που είναι συνέπεια του λυωσίματος των παγετώνων. Οπως αναφέρει ο James Hansen, επικεφαλής του Ινστιτού Διατημικών Ερευνών Goddard της ΝΑΣΑ : «Οι θερμοκρασίες σε παγκόσμιο επίπεδο μεταβάλλονται συνεχώς εξαιτίας των συνεχών διακυμάνσεων στον κύκλο θέρμανσης - ψύξης των ωκεανών, ο οποίος καθορίζει το κλίμα στον πλανήτη». Το Ινστιτούτο υποστηρίζει οτι τα δεδομένα που έχουν στην διάθεσή τους δείχνουν οτι υπάρχει σταθερή πλέον τάση αύξησης της θερμοκρασίας.

Εφόσον αυτό αληθεύει οι βροχές στην Ινδία θα αργούν να έρθουν, οι λίμνες θα στερεύουν και οι πόλεμοι του νερού θα πλησιάζουν...Η αύξηση της θερμοκρασίας στους παγετώνες του Νεπάλ και των Ιμαλαϊων θα είχε καταστρεπτικές συνέπειες για τις ζωές του ¼ του πληθυσμού της γής, που εξαρτώνται απο τα νερά των Ιμαλαϊων. Οι ποταμοί του Νεπάλ απο μόνοι τους προμηθεύουν νερό για 700 εκατομύρια ανθρώπους στις Ινδίες και το Μπαγκλαντές.

«Αν υπάρξει λιγότερο χιόνι στα Ιμαλαϊα, εξασθενίσουν οι βροχές μονσούν, ή λυώσουν οι παγετώνες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τότε ολη η Νότια Ασια θα υποφέρει απο έλλειψη νερού στις καλλιεργειες και στις πόλεις», τόνισε ο ειδικός για το κλίμα απο το Νεπάλ, Νγακαμίντρα Νταχάλ. Ηδη στην ακτή της Βεγγάλης η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε αλλοπρόσαλλες βροχές, σε ξηρασία και σε αιφνίδιες πλημμύρες...Επίσης 640 χιλιόμετρα ανατολικά , στις κοιλάδες του Εβερεστ, οι χιονοπτώσεις γίνονται όλο και πιό απρόβλεπτες..Συνήθιζαν να έρχονται στα μέσα του χειμώνα. Τώρα τα παιδιά δεν ξέρουν πως είναι το χιόνι...

Ολα δείχνουν οτι η κλιματική αλλαγή δεν είναι του μέλλοντος. Είναι παρούσα... Οι «σκεπτικιστές του κλιματος» και οι υπάλληλοι του ενεργειακού λόμπυ των ορυκτών καυσίμων θα δυσκολεύονται όλο και πιό πολύ να κατασκευάζουν επιχειρήματα για να μας πείσουν για το αντίθετο...

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Οικοφιλοσοφικά 3

Στη σύντομη αναζήτηση και αναδρομή των αιτίων που ωδήγησαν την ανθρωπότητα στα σημερινά οικολογικά αδιέξοδα αναφερθήκαμε στο ρόλο που έπαιξε, στις δυτικές κοινωνίες, η ανάπτυξη της ιδεολογίας της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση, που ήταν αποτέλεσμα του ανθρωπο-κεντρισμού των Νεώτερων χρόνων.
Η σημερινή κυρίαρχη αναπτυξιακή ιδεολογία συνδέεται οργανικά με τις αξίες της ανερχόμενης ευρωπαϊκής αστικής τάξης του 17ου- 18ου αιώνα , με το ιδεολόγημα της προόδου, του ορθολογισμού και της δυνατότητας του ανθρώπου να κυριαρχήσει πάνω στη φύση με τη βοήθεια της επιστήμης και της τεχνικής.
Το ιδεολόγημα της προόδου που καλλιερεγήθηκε απο τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού συνεχίζει να είναι παρόν και να αναπαράγεται με διάφορους τρόπους. Ο συνήθης σχηματικός τρόπος αναπαράστασης αυτής της ιδέας δίνεται με την γραμμικότητα που έχει μιαν ορισμένη κατεύθυνση, την οποία επιβάλλει το ανθρώπινο πνεύμα στην ιστορία.
Το χειραφετητικό σχέδιο των διαφωτιστών επιχειρήθηκε να θεμελιωθεί στον Λόγο και στην Ιστορία, που θα έπαιρναν την θέση των παραδοσιακών θρησκευτικών δοξασιών και Αυθεντιών. Ομως ο Λόγος, όπως υλοποιήθηκε στην επιστήμη και στην τεχνική, επιχειρεί κατά κανόνα αυθαίρετες επιλογές, αποκόπτωντας απο την τη σφαιρικότητα της εμπειρίας ένα τμήμα της, το οποίο ποσοτικοποιείται για να μαθηματικοποιηθεί στη συνέχεια. Απο την άλλη τα κύματα της Ιστορίας απεδείχθη οτι μπορούν ανά πάσα στιγμή να αναστραφούν, όπως συνέβη το 1989, και να οδηγήσουν σε μηδενιστικές απογοητεύσεις τους ίδιους τους πρωτεργάτες της.
Η σημερινή κατάσταση του πλανήτη δείχνει καθαρά την αναντιστοιχία του ανθρώπου προς τα έργα του. Ισως αυτό να συμβαίνει επειδή υπάρχει μια βαθύτερη αναντιστοιχία των ανθρωπολογικών του δυνατοτήτων και των αντικειμενικών δυνατοτήτων του κόσμου της τεχνικής.
Βέβαια οι αξίες της προόδου, της ορθολογικότητας και της κυριαρχίας πάνω στη φύση συνδεόνται αναπόφευκτα με τον κόσμο της Δύσης και γι’αυτό βρίσκουν μικρότερη ανταπόκριση σε άλλες κοινωνίες που δεν συμμερίζονται τις δυτικές αξίες και αρνούνται τον «εκδυτικισμό»/ εξορθολογισμό του κόσμου. Ετσι η ιδέα της ανάπτυξης και οι ανάλογες πρακτικές που την συνοδεύουν είναι αδιανόητες για κάποιους ανθρώπους που αντιστέκονται στην παγκοσμιοποίηση της δυτικής κουλτούρας. Με αφορμή τη συζήτηση για την ανάπτυξη και την αειφορία χρειάζετια ίσως να ξανασκεφτούμε κάποια αυτονόητα σχετικά με τις έννοιες της κουλτούρας και του πολιτισμού και της γενικότερης κοσμοαντίληψης που σφραγίζουν τις σκέψεις και διαπερνούν τις καθημερινές πρακτικές των ανθρώπων. Καλή ανάπτυξη για κάποιες χώρες θα μπορούσε να σημαίνει διατήρηση της παράδοσης, αυτονομία, σεβασμό της φύσης, αντίσταση στην ποσοτική ανάπτυξη δυτικού τύπου που έχει δείξει τα όρια της και τις συνέπειες της για τον πλανήτη και τους άλλους πολιτισμούς.
Σύγκρουση πολιτισμών σημαίνει και σύγκρουση κοσμοθεωριών, της αντίληψης δηλαδή που έχουν οι άνθρωποι για τον κόσμο και τη θέση τους μέσα σ’αυτόν. Απο την γενικότερη κοσμοαντίληψη που έχουν οι άνθρωποι εξαρτώνται οι κρισεις, οι αξιολογήσεις και οι αποφάσεις τους, για τα μεγάλα και τα μικρά ζητήματα της ζωής τους. H γενική κοσμοαντίληψη διαπερνά κάθε μερική γνώση μπορεί όμως να μεταβάλλεται μέσα απο νέες εμπειρίες. Η αλλαγή αυτή γίνεται με πολύ βραδείς ρυθμούς που συνοδεύουν την ανάδυση μιας νέας κατανόησης του κόσμου.
Το χάσμα «ανεπτυγμένων» και «υπανάπτυκτων» χωρών μοιάζει αγεφύρωτο αφού οι κυρίαρχες ελίτ του δυτικού κόσμου έχουν μια διαφορετική κοσμοθεωρία, μια διαφορετική αίσθηση του χώρου και του χρόνου και διαφορετικές αξίες. Διαποτισμένοι απο την ιδεολογία της κυριαρχίας πάνω στη φύση και τους ανθρώπους συνεχίζουν τον ασταμάτητο πόλεμο της «υπαρκτής ανάπτυξης», που σημαίνει λεηλασία των φυσικών πόρων και υποχρεωτικό εκδυτικισμό όλων των πολιτισμών της γής.
Ισως να ήταν χρήσιμο να ξανασκεφτούμε πάνω στη διάκριση ανάμεσα στις έννοιες της κουλτούρας (culture)και του πολιτισμού( civilization). Η κουλτούρα υποδηλώνει τον μη υλικό πολιτισμό, το σύνολο των πνευματικών και καλλιτεχνικών μορφών έκφρασης ενός λαού. Κουλτούρα σημαίνει ψυχική καλλιέργεια, μόρφωση με αργούς βιωματικούς ρυθμούς, την πολιτιστική κληρονομιά , γενικότερα την τέχνη του «ευ ζην» μιας κοινωνίας. Το αντίθετο συμβαίνει με τον υλικό πολιτισμό που αναφέρεται κυρίως στο επίπεδο επιστημονικών γνώσεων και τεχνολογίας, τις εξωτερικές δηλαδή όψεις οργάνωσης της ζωής, που συνδέονται και με ένα μοντέλλο οικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης.
Ετσι μπορεί να μιλάμε για λαούς με υψηλή κουλτούρα, με εκλεπτυσμένες πνευματικές και ψυχικές ιδιότητες, που να χαρακτηρίζονται απο πολιτιστική ή καλύτερα τεχνολογική καθυστέρηση ή βραδυπορεία. Λαούς με δυσκολία ή άρνηση προσαρμογής του υλικού τους πολιτισμού στις νέες συνθήκες που προκύπτουν απο τις ταχύτατες μεταβολές που σημειώνονται στον διεθνοποιημένο υλικό πολιτισμό και βρίσκονται υλοποιημένες στην τεχνολογία του.
Αν θέλουμε να μιλάμε για μια αξιοβίωτη, ολοκληρωμένη ανάπτυξη, διαφορετική απο την υπαρκτή ανάπτυξη, θα πρέπει να ξεφύγουμε απο την οικονομική διάσταση της ανάπτυξης και να λάβουμε υπόψη μας τις κοινωνικές και πολιτισμικές ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής του πλανήτη. Η υπαρκτή ανάπτυξη σημαίνει μόνο οικονομικό πόλεμο με νικητές και ηττημένους, μια φύση λεηλατημένη και έναν πλανήτη ομογενοποιημένο. Οσο για την «αειφόρο» ανάπτυξη αυτή σημαίνει μια αιώνια ανάπτυξη του γνωστού τύπου σε έναν πλανήτη που μας δείχνει ήδη οτι βρίσκεται στα όρια της «φέρουσας ικανότητας» του.

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

Οικοφιλοσοφικά 2

Σε προηγούμενο σημείωμά μας είχαμε υποσχεθεί οτι, στα πλαίσια της θεματικής της ιστοσελίδας μας, δεν θα περιοριστούμε μόνο στην περιγραφή της τωρινής κατάστασης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος του πλανήτη αλλά οτι θα προβληματιστούμε και με την αναζήτηση των γενεσιουργών αιτίων της και θα επιχειρήσουμε και σκέψεις /προτάσεις σχετικά με τους τρόπους εξόδου απο τα σημερινά αδιέξοδα.
Στα αναπόφευκτα περιορισμένα πλαίσια μιας σύντομης ανάπτυξης του θέματος δεν είναι δυνατόν να προχωρήσουμε σε μια συνολική ιστορική αναδρομή και αφήγηση όλων των γενεσιουργών αιτίων του σημερινού οικολογικου προβλήματος . Μια θεμιτή φιλοδοξία θα ήταν να υπενθυμίσουμε κάποια στοιχεία που συχνά τα ξεχνάμε και να δώσουμε έναυσμα και επιχειρήματα για τις επίκαιρες πολιτικές και οικονομικές συζητήσεις για την πιθανή έξοδο απο τα υπαρκτά και απειλητικά προβλήματα για τη ζωή στον πλανήτη μας.
Η πιό συνηθισμένη απάντηση στο ερώτημα για το ποιός είναι υπαίτιος για την υποβάθμιση και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος είναι το ακόρεστο και επεκτατικό πνεύμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η γή, οι φυσικοί της πόροι ακόμη και η ανθρώπινη εργασία, για την κάλυψη των ζωτικών αναγκών, μετατρέπεται σε εμπόρευμα. Η λογική της συνεχούς οικονομικής μεγέθυνσης που βλέπει τους φυσικούς πόρους ανεξάντλητους και απειλεί ευαίσθητα οικοσυστήματα και την βιοποικιλλότητα, δικαιολογείται στα πλαίσια μιας ιδεολογίας που βλέπει τη συσώρευση πλούτου, με τη μορφή κεφαλαίου, ως τον ύψιστο σκοπό της κοινωνίας.
Μια κοινωνία προσανατολισμένη στην αγορά και το κέρδος είναι ανίκανη να βάλει όρια στην ανάπτυξη και τη ληστρική εκμετάλλλευση της φύσης και των ανθρώπων. Η τάση αυτή δεν έχει ανθρωπολογική προέλευση αλλά ανατρέχει στην ιδεολογία της κυριαρχίας του ανθρώπου επάνω στη φύση που εκδηλώθηκε έντονα στην αρχή των Νεώτερων χρόνων (16ος και 17ος αιώνας) και αποτέλεσε το κεντρικό μοτίβο της αισιόδοξης ανερχόμενης αστικής τάξης, που πλούτιζε με το εμπόριο και τις αποικίες και πίστευε οτι, με τη βοήθεια της επιστημονικής γνώσης της φύσης, ο άνθρωπος θα μπορέσει να γίνει «κύριος και κάτοχος της γής», κατα την διατύπωση του γάλλου φιλοσόφου Καρτέσιου (1596-1650), στο έργο του «Λόγος περι της Μεθόδου»
Η ιδέα της κυριαρχίας επάνω στη φύση αποτελεί συνέχεια και συνέπεια του ανθρωπο-κεντρισμού των νεωτέρων χρόνων (Ουμανισμός, Αναγέννηση), και της αντίληψης για τον άνθρωπο και τον κόσμο που καλλιεργήθηκε τόσο απο την Φιλοσοφία όσο και απο την Χριστιανική θεολογία. Ο άνθρωπος για τη φιλοσοφία θεωρείται το ανώτερο όν, λόγω της λογικής του φύσης, ενώ για την θρησκεία θεωρείται το κορύφωμα της Δημιουργίας, αφου δημιουργήθηκε «κατ’εικόνα και καθομοίωση» με το Θεό.
Εντελώς σχηματικά ειπωμένο αυτό μπορεί να εκφραστεί με την διαπίστωση οτι ενω οι άνθρωποι της αρχαιότητας είχαν την αίσθηση οτι αποτελούσαν μέρος ενός αρμονικού και ενιαίου κόσμου, απο την εποχή του Μεσαίωνα αρχίζει ένας δυισμός, ένας χωρισμός δηλαδή ανθρώπου και φυσικού κόσμου που ωδήγησε στον ανθρωπο-κεντρισμό και την ιδεολογία της κυριαρχίας του ανθρώπου επάνω στη φύση.
Ενώ όμως αρχικά στους φιλοσόφους του διαφωτισμού η ιδέα της γνώσης των φυσικών νόμων και η εξουσία επάνω στη φύση θα γινόταν για την ικανοποίηση ζωτικών αναγκών όλόκληρης της ανθρωπότητας, στη συνέχεια, με την άνοδο της αστικής τάξης στην εξουσία, η ιδέα της κυριαρχίας πάνω στη φύση συμπεριέλαβε και όλους τους άλλους ανθρώπους... Χαρακτηριστικό σχετικά είναι το βιβλίο του άγγλου φιλοσόφου Φράνσις Μπέηκον (1561-1626), με τίτλο «Νέα Ατλαντίς», στο οποίο οραματίζεται ένα ουτοπικό νησί, στο οποίο μια επιστημονική κοινότητα ερευνά ελεύθερα και πειραματίζεται για να ανακαλύψει τα μυστικά της φύσης και να βρεί φάρμακα και αγαθά που θα καλύψουν τις ζωτικές ανάγκες όλων των ανθρώπων.
Γεγονός πάντως παραμένει το οτι αυτή η πρώιμη, μοντέρνα μορφή αντίθεσης ανθρώπου και φύσης, που επικρατεί μέχρι τον 17ο αιώνα, μπορεί να ιδωθεί όχι με όρους αντιπαλότητας αλλά δημιουργικότητας αφου ο έλεγχος της φύσης ήταν ο μόνος τρόπος για την προώθηση της προόδου του πολιτισμού, με την υπέρβαση των φυσικών εμποδίων, με τα έργα της επιστήμης και της τεχνικής. Αυτη την εποχή ακόμη η ιδέα της προόδου σχετιζόταν και με τους ανθρώπινους θεσμούς ενώ η κυριαρχία πάνω στη φύση σήμαινε την επικράτηση του ορθού λόγου και της σκόπιμης δράσης. Η κυριαρχία έχει το νόημα της επικράτησης της νόησης και του κοινωνικού σχεδιασμού. Κανείς δεν διανοείται ακόμη να αμφισβητήσει την ορθολογικότητα του πολιτισμού ή να προϊδει τις συνέπειες της ανθρώπινης δράσης επάνω στο περιβάλλον , πράγμα που θα αρχίσει να γίνεται φανερό τον 18ο αιώνα με την επικράτηση της βιομηχανικής επανάσταση και την έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Στο επόμενο κείμενό μας θα δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά της αντίληψης για τη φύση στον 18ο αιώνα και τις συνέπειες της επικράτησης της ιδέας της προόδου που θεωρείται γραμμική, ποσοτική και απεριόριστη..

Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2010

Mετά την Κοπεγχάγη, τι ;

Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, που έγινε τον Δεκέμβρη στην Κοπεγχάγη, αποτέλεσε το πιο πολυαναμενόμενο γεγονός του 2009, αλλά κατέληξε δυστυχώς σε παταγώδη αποτυχία. Ολοι περίμεναν με αδημονία τις τελικές αποφάσεις των αρχηγών των 192 κρατών, που παραβρέθηκαν στην πρωτεύουσα της Δανίας, για μια δεσμευτική διεθνή συμφωνία για τον περιορισμό των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και έχουν ως συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη με επικίνδυνες συνέπειες για κάθε μορφή ζωής.

Υπέυθυνες για την αποτυχία της διάσκεψης που διήρκεσε δυό εβδομάδες ήταν κυρίως η Β.Αμερική και η ανερχόμενη υπερδύναμη , η Κίνα, που αρνήθηκαν κάθε είδους μετρήσιμες δεσμεύσεις και περιορίστηκαν σε αόριστες υποσχέσεις για το μέλλον.

Οι φτωχές χώρες του Νότου και της Ανατολής περίμεναν απο τις βιομηχανικές χώρες, που είναι υπεύθυνες για την δημιουργία του προβλήματος, συγκεκριμένες δεσμεύσεις για χρηματική βοήθεια και την απαραίτητη τεχνολογική υποστήριξη για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που απειλεί τις χώρες τους με πλημύρες, καταιγίδες, σιτοδείες και ασθένειες.

Η Ευρωπαική Ενωση δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και περιόρισε τις υποσχέσεις της για χρηματική βοήθεια και σημαντική μέιωση των αερίων του θερμοκηπίου παρακολουθώντας τις άλλες μεγάλες δυνάμεις αντί να περάσει στην πρωτοπορεία μιας σταυροφορίας για σωτηρία του πλανήτη. Ο Γενικός Γραμματεάς του ΟΗΕ και ο Πρωθυπουργός της Δανίας απέτυχαν να δώσουν την αποφασιστικότητα και την δυναμική που απαιτούσε η σοβαρότητα του θέματος.

Εξω απο τις αίθουσες της Διάσκεψης δεκάδες χιλιάδες νεών απο όλο τον κόσμο διαδήλωναν την αντίθεση και την οργή τους ενάντια στους ανάξιους ηγέτες που αερολογούσαν μέσα στις θερμενόμενες αίθουσες του συνεδρίου, επισκεπτόμενοι τους μπουφέδες με τα φαγητά και τα ποτά..Οι νεολαίοι αντιμετώπίσαν την παγωνία και την βιαιότητα της αστυνομίας που προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις διαδηλωτών που τους φυλάκισε σε κλουβιά, για πολλές ώρες σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός..Κάποιοι νέοι παρέμειναν προφυλακισμένοι μέχρι και την πρωτοχρονιά..

Οι επόμενοι σταθμοί των διασκέψεων για το κλίμα θα είναι στη Βόννη, το καλοκαίρι του 2010 και στο Μεξικό, στο τέλος της χρονιάς..Μέχρι τότε αναμένεται η πιθανή εξέλιξη στην Αμερική, αν ο πρόεδρος Ομπάμα καταφέρει να περάσει ενά νέο νομοσχέδιο για το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας του απο τη Γερουσία, όπου κυριαρχούν τα διάφορα λόμπυ των πολεθνικών εταιρειών που έχουν συμφέρον να συνεχιστεί η εξάρτηση της οικονομίας απο τα ορυκτά κάυσιμα.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της αγγλικής εφημερίδας Guardian της 4/1/10 υπεύθυνη έρευνα που έγινε στην Αμερική αποκάλυψε οτι υπαρχουν περίπου 770 εταιρείες και ομάδες συμφερόντων που απασχολούν 2340 άτομα με στόχο την επιρροή των ατόμων που έχουν αποφασιστικό λόγο στην διαμόρφωση της πολιτικής για το κλίμα. Ενας αριθμός που μεταφράζεται σε τέσσερες εκπροσώπους των λόμπυ για κάθε γερουσιαστή της Ουάσιγκτον...

Μπροστά σε τόσο μεγάλα επενδυμένα συμφέροντα και τους πληρωμένους "σκεπτικιστεές", που αμφισβητούν οτι υπάρχει πρόβλημα κλιματικής αλλαγής , οι αγώνες των ενεργών πολιτών και των περιβαλλοντικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο είναι ανισος αλλά ακόμη πιο επειγοντες μέχρις ότου η πίεση προς τις κυβερνήσεις τους, τους αναγκάσει να αναλάβουν την ευθύνη τους για μια διαφορετική, βιώσιμη και αξιοβίωτη ανάπτυξη......

Σε επόμενα κείμενά μας θα αναζητήσουμε τα αίτια κοινωνικά, οικονομικά και ιδεολογικά που οδήγησαν την ανθρωπότητα στην σημερινή της κατάσταση , που στηρίζεται στην αρρωστημένη ανθρωποκεντρική ιδεολογία της κυριαρχίας του ανθρώπου απέναντι στη φύση και τους ανθρώπους. Θα εξετάσουμε επίσης σκέψεις και προτάσεις για μια άλλη σχέση της κοινωνίας προς τη φύση και τα άλλα έμβια όντα.