Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΘΥΣΙΑ ΣΤΑ ΚΕΡΔΗ

Δεν έχουν περάσει ούτε τρείς μήνες απο την καταιγιστική δημοσιότητα που είχε ο προβληματισμός για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο και ξαφνικά, μετά την παταγώδη αποτυχία της Διάσκεψης του ΟΗΕ στην Κοπεγχάγη, ένα πέπλο σιγής έχει καλύψει το θέμα ... Την ευφορία και την αισιοδοξία διαδέχτηκε απογοήτευση και επιβεβαίωση των σκεπτικιστών που περίμεναν οτι η αποτυχία ήταν αναμενόμενη .. Δεν είναι τυχαίο οτι ειχαμε το ίδιο αποτυχημένο σενάριο, που ζήσαμε απο το 1995 και στις δεκατέσσερες άλλες διασκέψεις για το κλίμα .. Μόνη σχετική εξαίρεση θα μπορούσε να θεωρηθεί η συμφωνία για το Πρωτόκολλο του Κυότο του 1997, για το οποίο επίσης χρειάστηκε να γίνουν ακόμη έξη Διασκέψεις .. μέχρι να τεθεί, σε μερική ισχύ, το 2005.

Σίγουρα ο τελικός απολογισμός όλων των πολιτικών προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής του ΟΗΕ στα τελευταία είκοσι χρόνια, μετά την περίφημη διάσκεψη της Νορβηγίας για «το κοινό μας μέλλον», είναι σίγουρα απογοητευτική .. Απο τότε οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί κατα 40%, τα ακραία καιρικά φαινόμενα δίνουν καθημερινά το παρόν σε ολα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη .. Μετρήσεις των καιρικών δεδομένων σε πλανητική κλίμακα δείχνουν οτι η τελευταία δεκαετία ήταν η πιο θερμή απο ποτέ! Ο Ιανουάριος του 2010 ήταν ο θερμότερος μήνας απο την εποχή που άρχισαν οι μετρήσεις της θερμοκρασίας του πλανήτη, πριν απο 131 χρόνια. Κι αυτό παρά την έντονη βαρυχειμωνιά που έζησε η Ανατολική Αμερική ..
Η βεβαιωμένη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη συνεπάγεται και κινδύνους αυξημένους: Ο θερμός αέρας είναι σε θέση να αποθηκεύσει περισσότερο νερό, το οποιο είναι φορεάς ενέργειας .. Οσο μεγαλύτερη είναι η αποθηκευμένη ενέργεια τόσο δυναμώνει η καταστροφική του δύναμη ... Θύελλες και καταιγίδες σαρώνουν την Ευρώπη, πλημμύρες, χαλάζι μεγέθους πορτοκαλιού και άνεμοστρόβιλοι με ασυνήθιστες ταχύτητες σαρώνουν την Ευρώπη .. Ειδικοί επιστήμονες μας προειδοποιούν οτι θα πρέπει να υπολογίζουμε με 30% περισσότερες ζημιές στην Κεντρική Ευρώπη .. Ιδιαίτερα οι μεγάλες πόλεις θα υποφέρουν απο ακραίες θερμοκρασίες ..
Το εύλογο ερώτημα είναι λοιπόν αν η διεθνής πολιτική για το κλίμα μπορεί να έχει κάποιο αποτέλεσμα .. Μπορούν οι παγκόσμιες διασκέψεις του ΟΗΕ να αλλάξουν την κατάσταση? Οι μάταιες προσπάθειες εδώ και δεκαετίες να θέσουν κανόνες παγκόσμιας διακυβέρνησης έχουν αποτύχει παταγωδώς, συμπαρασύροντας στην αναξιοπιστία τους πολιτικούς και τους επιστήμονες ... Ολες οι διασκέψεις επιχείρησαν να στήσουν παγκόσμιες δεσμευτικές συμβάσεις, με ισότιμες υποχρεώσεις .. και να πετύχουν μια δίκαιη κατανομή των δαπανών, με την αρχή ότι «ή όλοι ή» κανένας ... Η αποτυχία της διάσκεψης της Κοπεγχάγης είναι εύγλωττη ...
Κανείς δεν αμφιβάλλει οτι μια διεύρυνση και επιτάχυνση των προσπαθειών και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κατεπείγουσα .. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΗΕ κάθε χρόνο πεθαίνουν ήδη 300,000 άνθρωποι, λόγω της αλλαγής κλιματικής ... Τα βήματα που πρέπει να γίνουν μιλάνε για την ανάγκη ενίσχυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας .. Ομως δεν επαρκούν εφόσον δεν γίνεται καμιά προσπάθεια για αλλαγή του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης σε πλανητική κλίμακα ... Μια παγκόσμια δεσμευτική σύμβαση είναι πολλή περίπλοκη και αμφιλεγόμενη .. Τα θέματα παραγωγής ενέργειας αφορούν τόσο τις βιομηχανικές όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες, χώρες με διαφορετικές γεωγραφικές, οικονομικές και τεχνολογικές συνθήκες .. Τα τόσο διαφορετικά συμφέροντα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με εκκλήσεις στην καλή θάληση και την ευθύνη των κυβερνήσεων ... Δεν μπορεί να υπάρξει καμιά ουσιαστική συμφωνία για ισότιμες υποχρεώσεις όταν οι συνθήκες είναι τόσο διαφορετικές .. Ακόμη και μια ελάχιστη συμφωνία για ανάληψη υποχρεώσεων και δεσμεύσεων δεν είναι εύκολη, όπως έδειξαν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Αμερική και την Κίνα που αρνήθηκαν κάθε δέσμευση στην Κοπεγχάγη ..

Κυριακή 7 Μαρτίου 2010

ΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ.


Αρχίζοντας με την αριστοτελική θεωρία για το χρόνο θα ήθελα να σας προειδοποιήσω οτι δεν είναι απο τα πιο ξεκάθαρα σημεία της φιλοσοφίας του ούτε απο τα πιό ευκολονόητα. Η τεράστια και αλληλοσυγκρουόμενη σχετική βιβλιογραφία βεβαιώνει τον παραπανω ισχυρισμό μου. Απο τους ερευνητές που ασχολήθηκαν με τη θεωρία του Αριστοτέλη για το χρόνο ελάχιστοι είναι εκείνοι που θεωρούν οτι αυτή στερείται κάθε ενδιαφέροντος σήμερα. Κι αυτοί πάλι που απορρίπτουν την αριστοτελική σκέψη, ως προεπιστημονική, συνήθως κάνουν μια εξαίρεση σχετικά με τις ερευνές του στο πρόβλημα του χρόνου. Ενδιαφέρουσα είναι και η μετάθεση του ερευνητικού ενδιαφέροντος σχετικά με την προβληματική γύρω απο τον χρόνο. Ενω για πολλές δεκαετίες είχε επιχειρηθεί μια ερμηνεία απο τη σκοπιά της Φυσικής τελευταία το φιλοσοφικό ενδιαφέρον στρέφεται σε ότι σχετίζεται με την ιστορικότητα.

To Νερό ..νεράκι...

Μια πρόσφατη ανακοίνωση του περιβαλλοντικού προγράμματος του Ο.Η.Ε., που δημοσιεύτηκε στην έγκυρη και προοδευτική γερμανική εφήμερίδα Φρανφούρτερ Ρουντ-σάου, προειδοποιεί για τον αυξανόμενο κίνδυνο λειψυδρίας στις μεσογειακές χώρες, τα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω του τουριστικού κύματος που αναμένεται. Στη σχετική μελέτη τονίζεται ότι οι μεσογειακές ακτές απειλούνται απο πολλούς κινδύνους! Απο αυξανόμενη ρύπανση του περιβάλλοντος, απο έλλειψη γλυκού νερού, απο τον τουρισμό, την αστικοποιίηση και την επέκταση της ερήμου. Επιπλέον διαπιστώνεται οτι οι κάτοικοι της Μεσογείου υποφέρουν περισσότερο απο άλλες περιοχές της Ευρώπης απο αυξημένη ανεργία των νέων και εγκατάλειψη της υπαίθρου. Οπως είναι ίσως γνωστό το ρήγμα ανάμεσα στο βιομηχανοποιημένο Βορρά και τον υπανάπτυκτο Νότο διασχίζει, απο τη μιά μεριά στην άλλη, την Μεσόγειο.
Η έκθεση του ΟΗΕ στις 400 σελίδες της προειδοποιεί τις 21 χώρες, που συνορεύουν με τη Μεσόγείο, για το ζοφερό μέλλον του ζωτικού τους χώρου. Περισσότεροι απο τριακόσιοι ειδικοί εργάστηκαν για την εκπόνηση αυτής της μελέτης, στη χρηματοδότηση της οποίας συμμετείχε και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ηδη στα 1989 είχε δημοσιευτεί η πρώτη έκδοση του «Γαλάζιου Προγράμματος». Η πρόσφαρη έκδοση διαπιστώνει οτι οι απαισιόδοξες προβλέψεις, που είχαν γίνει πριν απο 17 χρόνια, επαληθεύτηκαν πλήρως. Αμφίβολλο παραμένει και το άν στο μέλλον οι υπεύθυνες κυβερνήσεις θα αντιδράσουν με καλύτερο τρόπο στις νέες προκλήσεις.
Οι ειδικοί του ΟΗΕ βέπουν ως μόνη σωτηρία μιαν αναπτυξιακή στρατηγική που θα στοχεύει σε σταθερότητα. Οι συντάκτες της έκθεσης επιχειρούν να αποτιμήσουν τις εξελίξεις στην περιοχή μέχρι το έτος 2025. Μέχρι τότε ο πληθυσμός των χωρών της Μεσογείου θα έχει αυξηθεί κατά 100 περίπου εκατομμύρια και θα ανέρχεται σε 524 εκατομμύρια! 70% αυτών των κατοίκων θα ζούν στις πόλεις. Με την αστικοποίηση και την γιγαντιαία επέκταση τόπων παραθερισμού και των οικισμών για συνταξιούχους, ήδη σήμερα 40% των ακτών της Μεσογείου έχουν τσιμεντοποιηθεί.
Αυτή η εξέλιξη συνοδεύεται απο την δημιουργία νέων λιμανιών, δρόμων και αεροδρομίων και την προβλεπόμενη κατασκευή 360 εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και δωδεκάδων διυλιστηρίων..Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, μέχρι το 2025 άλλα 4000 χιλιόμετρα ακτών θα έχουν κτιστεί οπότε περίπου τα μισά απο τα 46000 χιλιόμετρα των ακτών της Μεσογείου θα έχουν υποκύψει στις μπουλντόζες..Ο ετήσιος αριθμός των τουριστών στις παραλίες θα αυξηθεί, απο τα 175 εκατομμύρια του 2000, σε 312 εκατομμύρια το 2025. Αναπόφευκτα είναι προβλέψιμη μια σοβαρή έλλειψη γλυκού νερού. Οπως είναι γνωστό η περιοχή της Μεσογείου δεν δέχεται τους καλοκαιρινούς μήνες σχεδόν καθόλου βροχοπτώσεις, οι ποταμοί είναι στεγνοί, ενώ γίνεται ληστρική χρήση των υπόγειων υδάτων.
Με οικονομικότερη χρήση των υδραγωγείων και με την επαναχρησιμοποίηση των «βρώμικων» νερών, θα μπορούσε να μειωθεί η κατανάλωση κατά 20% μέχρι το 2025, πιστεύουν οι ειδικοί.Ομως η εξέλιξη του πληθυσμού και της οικονομίας , στην ίδια χρονική περίοδο, θα έχει ως συνέπεια μιαν αυξηση των αναγκών σε νερό κατά 25% . Ιδιαίτερα στις νότιες και ανατολικές ακτές της Μεσογείου διαγράφεται σοβαρή έλλειψη πόσιμου νερού. Σύμφωνα με τη μελέτη, σε δυό δεκαετίες, 63 εκατομμύρια άνθρωποι θα πρέπει να τα βγάλλουν πέρα με ετήσια κατανάλωση μικρότερη απο 500 κυβικά μέτρα νερού. Ενω το μέγεθος των αποβλήτων θα διπλασιαστεί , στο βόρειο τμήμα των ακτών της Μεσογείου , φθάνοντας τον ένα τόνο το χρόνο, κατά κάτοικο !
Σίγουρα, με τον σπάταλο και ανεύθυνο τρόπο που ζούμε, θα πούμε το νερό..νεράκι !
Ηπια ενέργεια ή βαρβαρότητα ;

Ριζικές αλλαγές στο «ενεργειακό τοπίο» παρατηρούνται τελευταία όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Ολα τα προηγούμενα χρόνια μιλάγανε για την έξοδο απο την «τυραννία του πετρελαίου», χωρίς βέβαια κανενας απο τους υπεύθυνους για την κατάσταση του πλανήτη να κάνει κανένα βήμα εξόδου απο την ενεργειακή κρίση, που συνδυαζόμενη με ένα σπάταλο, ενεργειοβόρο αναπτυξιακό μοντέλλο οδηγούν, με μαθηματική ακρίβεια, σε κλιματική αποσταθεροποίηση, με ανυπολόγιστες και μη αναστρέψιμες συνέπειες για τη ζωή στον πλανήτη μας.
Ενα άλλο ιδεολόγημα του συρμού, για αρκετά χρόνια, ήταν η πολυδιαφημισμένη έννοια της «βιώσιμης ανάπτυξης», που παρά τις θετικές αρχικές διακηρύξεις της για καταπολέμηση της φτώχειας και μιά περιβαλλοντικά υγιέστερη και δικαιότερη ζωή, έπεσε στη συνέχεια θύμα των γνωστών ομάδων συμφερόντων με την αναπόφευκτη διαστρέβλωση των προτεραιοτήτων της ανάπτυξης. Η καθιέρωση μιας βιώσιμης ανάπτυξης στον πλανήτη προϋπέθετε την κατανόηση και την επίτευξη του δύσκολου συνδυασμού της προστασίας της φύσης, την ανάπτυξη της οκονομίας και την κοινωνική δικαιοσύνη. Στόχους δηλαδή που υπερέβαιναν τις δυνατότητες του συστήματος... Οι μεν αναπτυγμένες χώρες, έχοντας εξασφαλίσει, με τους γνωστούς τρόπους, ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο για τους κατοίκους τους, ενδιαφερόντουσαν για.. πολυτελείς στόχους, όπως είναι η ποιότητα ζωής, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών και τα δικαιώματα των ζώων, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες ενδιαφερόντουσαν επειγόντως για την περίφημη οικονομική ανάπτυξη και την κατάκτηση των καταναλωτικών προτύπων των πλουσίων χωρών. Επομένως η βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορούσε παρά να αποτελέσει έναν ανέφικτο οικουμενικό στόχο της ανθρωπότητας.
Η πρόσφατη πετρελαϊκή κρίση, μετά την αμερικανική εισβολή στις πετρελαιοπηγές του Ιράκ και οι κλιματικές αλλαγές, που άρχισαν να γίνονται γενικά αποδεκτές, υπήρξαν οι παράγοντες που μας ωδήγησαν στη διαφαινόμενη αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής διεθνώς και στη χώρα μας. Τα Ηνωμένα Εθνη εξακολουθούν να οραματίζονται λήψη μέτρων που θα μπορούσαν να αναχαιτίσουν τις κλιματικές αλλαγές, τις φονικές επιδημίες ασθενειών και την εξάλειψη της φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο!Ομως η πραγματικότητα είναι πολλή διαφορετική. Οι ενδείξεις για τις μελλοντικές εξελίξεις δεν είναι καθόλου καθησυχαστικές. Οπως είπε ο Σείχης Γιαμανί, πρώην υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, «Το τέλος της λίθινης εποχής ήρθε χωρίς να τελειώσουν οι λίθοι. Ετσι θα έρθει και το τέλος της εποχής του πετρελαίου πριν τελειώσει το πετρέλαιο». Παρόλα αυτά, σύμφωνα με στοιχεία που παραχώρησε το ελληνικό τμήμα της Greenpeace, η εξάρτηση π.χ. της Ευρώπης απο εισαγωγές καυσίμων εξακολουθεί αυξητικές τάσεις. Ετσι για τα επόμενα δέκα χρόνια αναμένεται η συνέχιση της χρήσης στερεών καυσίμων, έστω και μειωμένη κατά 30%, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου μειωμένη κατά 20%, με συνολική μείωση της εξάρτησης κατά 10% περίπου.
Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες βέβαια έχουν αρχίσει ήδη να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ηλεκτρισμό με τη χρήση της αιολικής ενέργειας ! Η Δανία π.χ. το 2001 κάλυπτε τις συνολικές ανάγκες της χώρας σε ηλεκτρισμό κατά 15% ενώ στοχεύει μέχρι το 2030 να ανεβάσει το ποοσοστό αυτό στα 50% . Η Γερμανία είναι αποφασισμένη να περικόψει τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 50%, ως το 2020. Το ίδιο ισχύει και για τη Σουηδία που σκοπεύει να απαλλαγεί απο το πετρέλαιο μέχρι το 2020. Η Ισλανδία ήταν η πρώτη χώρα που ανακοίνωσε την απόλυτη απεξάρτησή της απο τα ορυκτά καύσιμα ως το 2030, με μια στροφή προς την «οικονομία του υδρογόνου». Η Αγγλία ετοιμάζει υπεράκτια αιολικά πάρκα ισχύος 6.000 μεγαβάτ και σχεδιάζει να περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 60%, ως το 2050. Για την Ελλάδα πως έχουν τα πράγματα : Ποιό είναι το ενεργειακό όραμα για το εγγύς και το απώτερο μέλλον ; Η χώρα μας με την προνομιακή ηλιοφάνεια, σχεδόν όλο το χρόνο και με μια νησιωτική χώρα που τη χαϊδεύουν ή τη δέρνουν οι άνεμοι..η παραγωγή ενέρεγειας στα νησία γίνεται κατά 98,3% με τη χρήση ρυπογόνου, εισαγόμενου πετρελαίου ! Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται στους πετρελαϊκούς σταθμούς εκλύει στην ατμόσφαιρα 1 κιλό διοξειδίου του άνθρακα, ενώ οι συνολικές εκπομπές υπολογίζεται οτι ανέρχονται σε περίπου 4 εκατομ. τόνους το χρόνο. Επειδή μάλιστα το κόστος παραγωγής ενέργειας για τη ΔΕΗ στα νησιά είναι υψηλότερο απαιτείται κάθε χρόνο επιδότηση με 300 εκατ. ευρώ ! Η ΔΕΗ, συνεχίζοντας να αποτελεί «κράτος εν κράτει», προγραμματίζει την εγκατάσταση και νέων πετρελαϊκών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, συνολικής ισχύος δεκάδων μεγαβατ., αδιαφορώντας για τις περιβαλλοντικές και κλιματικές επιπτώσεις των αποφάσεών της. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπίου Αθηνών η μέση θερμοκρασία στην περιοχή του Αιγαίου, τους θερινούς μήνες , μπορεί να αυξηθεί κατά 7-8 βαθμούς..Η αντιμετώπιση του προβλήματος εννοείται οτι θα αντιμετωπιστεί με την αυξημένη χρήση... κλιματιστικών συσκευών, που σημαίνει μεγαλύτερη ζήτηση ελεκτρικής ενέργειας...που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί φυσικά με... νέες εγκαταστάσεις πετρελαϊκών υποσταθμών της ΔΕΗ !
Κι όμως κάτι φαίνεται να αλλάζει στο γενικά θλιβερό ενεργειακό τοπίο στη χώρα μας. Στην Κρήτη π.χ. το ποσοστό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας απο εναλλακτικές πηγές ξεπερνάει το 9% , ενώ μέχρι το 2010 προβλέπεται και η χρήση φυσικού αερίου. Υπάρχουν λύσεις για τα νησία μας ; Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Greenpeace για νησία όπως είναι π.χ. η Λέσβος το ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού θα μπορούσε να ενισχυθεί με άλλα 10 Μεγαβάτ με κατάλληλη αξιοποίηση της βιομάζας ( απο άχυρα σιτηρών, κλαδιά αμπελιών και ελαιοδέντρων!), ενώ φωτοβολταικά συστήματα θα μπορούσαν να παράγουν ενέργεια, κυρίως τις μεσημβρινές ώρες, οπότε γίνεται και η μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας απο τα νοικοκυριά. Το ίδιο ισχύει με τη χρήση γεωθερμικών αντλιών θερμότητας για υποκατάσταση π.χ. του ρεύματος που καταναλώνουν σήμερα τα περίφημα κλιματιστικά.
Εννοείται οτι εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να γίνει και με περιορισμό της αλόγιστης σπατάλης ενέργειας, με τη χρήση οικονομικών/«οικολογικών» λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης, την εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων, την αξιοποίηση της αιολικής ενέεργειας και του γαιοθερμικού δυναμικού, που χρηματοδοτείται και απο κοινοτικά κονδύλια. Παρόλα αυτά που τα γνωρίζει κάθε ενεργός πολίτης φαίνεται να τα αγνοεί η ελληνική πολιτεία αφού η ελληνική οικονομία εξακολουθεί και σήμερα να διακρίνεται απο υψηλή ενεργειακή ένταση και χαμηλή αποδοτικότητα στην τελική χρήση ενέργειας. Η ετήσια αύξηση ζήτησης της πρωτογενούς ενέργειας στην Ελλάδα είναι τριπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα ορυκτά καύσιμα καλύπτουν διαχρονικά ένα μερίδιο γύρω στα 93% της πρωτογενούς ενέργειας που καταναλώνει η χώρα μας. Δεν χρειάζεται βέβαια να υπενθυμίσουμε οτι οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν απο το 2004 μέχρι σήμερα απο 35 στα 65 δολλάρια το βαρέλι ! Οσον αφορά στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα οι προβλεπόμενες αυξήσεις είναι 47,6% για το έτος 2010 και 67,8% για το έτος 2020, σε σχέση με το 1990.
Παραβλέποντας η ΔΕΗ τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, ετοιμάζεται να κατασκευάσει λιγνιτική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην τουριστική Κορώνη!, προγραμματίζοντας και άλλους λιγνιτικούς σταθμούς που θα κατασκευαστούν απο ιδιώτες και τη ΔΕΗ. Εννοείται βέβαια οτι οι δεσμεύσεις του Πρωτοκόλλου του Κιότο, που έχει υπογράψει και η Ελλάδα, θα γίνουν αυστηρότερες κατά τη δεύτερη περίοδο (2013-2017), οπότε θα έπρεπε οι ελληνικές κυβερνήσεις να μεθοδεύσουν απο τώρα την απεξάρτηση της χώρας μας απο ρυπογόνες χρήσεις ορυκτών καυσίμων και να προχωρήσεουν με θαρραλέα βήματα προς τις εναλλακτικές, φιλικές προς το περιβάλλον, μορφές παραγωγής ενέργειας. Η χώρα μας με την προνομιακή γεωγραφική της θέση θα έπρεπε να έχει μετατραπεί σε διεθνές κέντρο σχετικής έρευνας με ενίσχυση των ελλήνων επιστημόνων και των σχετικών ερευνητικών κέντρων. Αντ’ αυτού τα κοινοβουλευτικά κόμματα αδρανούν έχοντας εγκαταλείψει εδώ και χρόνια τα περιβαλλοντικά και οικολογικά ζητήματα στο περιθώριο κάποιων προεκλογικών και μόνο προγραμματικών διακηρύξεων εύκολου εντυπωσιασμού.
Αυτή την περίοδο πάντως κάτι φαίνεται να αλλάζει στον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας, με κεντρικό στόχο το φυσικό αέριο, τα αιολικά πάρκα και τα βιοκαύσιμα. Εννοείται οτι οι ξένοι επενδυτές που ετοιμάζονται να αρπάξουν το μεγαλύτερο κομμάτι της σχετικής «πίττας», ανησυχούν και διστάζουν μπροστά στο γραφειοκρατικό χάος και τις σκανδαλώδεις αντιπαραθέσεις που αναστατώνουν κάθε λίγο τον παραδοσιακά ασύδοτο, παραδιοικητικό μηχανισμό της ΔΕΗ. Την ίδια στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι συνολικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την περίοδο 2001-2010 είναι: για την αιολική ενέργεια 55 δισ. ευρώ, για φωτοβολταϊκά 10 δισ., για βιομάζα 44 δισ.για υδροηλεκτρικά έργα 11 δισ. για γεωθερμικά 4 δισ. και για ηλιακά-θερμικά έργα 16 δισ. ευρώ. Στόχος της Ε.Ε. είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) να φτάσουν το 12% της συνολικής παραγωγής ενέργειας ως το 2010 και το 20% ως το 2020. Ταυτ΄΄οχρονα οι νέες τεχνολόγίες που σχετίζονται με τις ΑΠΕ μπορούν να δημιουργήσουν 1.067.000 νέες θέσεις εργασίας.
Σε μια εποχή που το πετρέλαιο γίνεται ακριβό σαν το χρυσάφι η χώρα μας χρειάζεται επειγόντως έννα νέο ενεργειακό όραμα στα πλαίσια βέβαια μιας νέας αναπτυξιακής πολιτικής που να δίνει πραγματικά μακροπρόθεσμες απαντήσεις στα μεγάλα προβλήματα της χώρας, στην κατεύθυνση μιας εφικτής βιώσιμης ανάπτυξης. Με τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες της χώρας μας μόνο το τεχνικά εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό μπορεί να προμηθεύσει 11.000 μεγαβάτ, τη στιγμή που το 2004 έφτασε μόνο στα 465 μεγαβάτ. Στην ίδια κατεύθυνση θα έπρεπε να κινηθούν οι πρωτοβουλίες για την αύξηση των φωτοβολταϊκών, των ηλιακών συλλεκτών και της βιομάζας με ανυπολόγιστα ωφέλη απο τη μείωση των ρύπων, απο τον περιορισμό της διαφυγής συναλλάγματος και απο την ανάπτυξη περίπου 15000 νέων, σταθερών θέσεων εργασίας. Ενα άλλο μεγάλο ζήτημα βέβαια που χρειάζεται ειδική ανάπτυξη είναι το ζήτημα της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που εμφανίζεται ως η καθαρότερη πηγή ενέργειας, που δεν ρυπαίνει μέν το περιβάλλον παρά μόνο με τα περίφημα απόβλητά της και απειλεί με ενεδεχόμενα ατυχήματα, όπως έγινε στο Τσερνομπίλ..
Τα περισσότερα απο τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν αποτελούν ευθύνη των κυβερνήσεων για να αντιμετωπισθούν μακροπρόθεσμα, όμως και οι πολίτες με τη σειρά τους, με τις ανάλογες καθημερινές τους πρακτικές, μπορούν να συμβάλλουν στη μεγέθυνση ή τη μείωση των περιβαλλοντικών και οικονομικών προβλημάτων (μειώνοντας π.χ. την αυτοκίνησή τους στο εντελώς απαραίτητο και αναπόφευκτο επίπεδο), στην εξοικονόμηση και το σεβασμό της χρήσης της ηλεκτρικής ενέργεια, με αντίστοιχη μείωση του αλόγιστου καταναλωτισμού που εξαντλεί τους φυσικούς πόρους για άσκοπες, ενεργειοβόρες παραγωγές «αγαθών», για την ακόρεστη κάλυψη ψεύτικών αναγκών μας, σε ένα πλανήτη που τα ¾ του πληθυσμού του δεν είναι σε θέση να καλύψουν ούτε τις πιό στοιχειώδεις ζωτικές τους ανάγκες. Οπότε το μοτίβο των πλούσιων χωρών για «βιώσιμη ανάπτυξη», με σεβασμό του περιβάλλοντος και κοινωνική δικαιοσύνη, μοιάζει με τραγική ειρωνία..ή κακόγουστο αστείο.

Ο υπαρξισμός ως Ουμανισμός.

Ο Τομέας Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων αποφάσισε να τιμήσει τη μνήμη του Ζαν Πωλ Σαρτρ με αφορμή τα εκατό χρόνια απο τη γέννησή του, στις 21 Ιουνίου του 1905. Η επέτειος αυτή μας δίνει την αφορμή να ξαναδούμε κάποιες πτυχές του έργου του, να τις ξανασκεφτούμε και να τις συζητήσουμε για να μαθαίνουν οι νεώτεροι και να ξαθυμόμαστε οι πιο παλιοί έναν ευρωπαίο στοχαστή που βρισκόταν στο επίκεντρο των πολιτικοφιλοσοφικών συζητήσεων στα μεταπολεμικά χρόνια. Μέσα απο τα φιλοσοφικά μυθιστορήματα, τα θεατρικά του έργα, τα δοκίμια και αργότερα τα φιλοσοφικά του έργα έγινε η μύηση πολλών νέων στον άθεο υπαρξισμό και στην συγκεκριμένη ηθική της πράξης και της υπεύθυνης προσωπικής επιλογής.
Ο Σάρτρ υπήρξε ένας μαχητικός διανοούμενος, συμμετέχοντας όχι μόνο στην ιδεολογική διαπάλη της εποχής του αλλά και στην δυναμική αντίσταση στη ναζιστική κατοχή της Γαλλίας. Αντέδρασε σθεναρά στους πολέμους της Αλγερίας και του Βιετνάμ, συμμετέχοντας στο περίφημο Διεθνές Δικαστήριο Μπερτραντ Ράσσελ, για τα εγκλήματα πολέμου των αμερικανών στο Βιετνάμ. Ηταν επίσης παρών στη φοιτητική εξέγερση του 1968 ενώ αργότερα προσέγγισε τη ριζοσπαστική Αριστερά της εποχής του. Εκτός απο ενεργός πολίτης, όπως θα λέγαμε σήμερα, υπήρξε αναμφισβήτητα ένας τολμηρός και γιαυτό αμφιλεγόμενος στοχαστής της εποχής του, που για πολλλά χρόνια επηρέασε την πνευματική ζωή της Γαλλίας και της Ευρώπης.

Από το φιλοσοφικό έργο του Καντ.

H Φυσική φιλοσοφία και το opus postumum kant.


Η συνηθέστερη συνειρμική αναφορά στον Ι. Κάντ (1724- 1804) ανατρέχει στη Γνωσιοθεωρία του, στην Ηθική, στην Αισθητική και στην Τελεολογία του. Σπάνια γίνεται αναφορά στα γραπτά του για τη Φυσική φιλοσοφία, τόσο στα πρωϊμα έργα της λεγόμενης «προκριτικής περιόδου» (1762-1765), όσο και τα υστερότερα, όπως είναι το έργο του: «Μεταφυσικές αρχές της φυσικής επιστήμης» (Metaphysische Anfangsgruende der Naturwissenschaft) (1786) ή οι σημειώσεις της ώριμης περιόδου του, που καταχωρήθηκαν στο «Οpus postumum». Ομως ο Καντ πέρασε στη Φιλοσοφία απο τη Φυσική επιστήμη. Με αυτόν αρχίζει βασικά η Κλασσική Γερμανική φιλοσοφία να αποκτά μια νέα αντίληψη για την επιστημονική γνώση και την μελέτη της φύσης. Ο Κάντ συνεισέφερε ουσιαστικά στην φιλοσοφική ερμηνεία γνώσεων των φυσικών επιστημών και συνέβαλε και ο ίδιος στην ανάπτυξή τους. Εχοντας ως αφετηρία την Φυσική του Νεύτωνα καταλήγει στην πεποίθηση οτι η αντικειμενική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται απο μια κανονικότητα και αναγκαιότητα που πρέπει να γνωσθεί. Με το έργο του προσπαθεί φιλοσοφικά να γενικεύσει τα αποτελέσματα και επιτεύγματα των φυσικών επιστημών της εποχής του. Κατά την πρώτη περίοδο της δημιουργίας του, (μέχρι το 1768), ασχολείται εντατικά με προβλήματα των φυσικών επιστημών και της Φιλοσοφίας της φύσης.
Το πρώτο και σημαντικότερο ίσως απο τα φυσικά επιστημονικά του έργα γράφτηκε στα 1746 ( σε ηλικία 22 ετών) και είχε τον τίτλο: «Σκέψεις για την αληθή αποτίμηση των ζωντανών δυνάμεων»,( Gedanken von der wahren Schaetzung der lebendigen Krafte) με το οποίο παρεμβαίνει στην έριδα ανάμεσα στους οπαδούς του Λάϊμπνιτς και του Ντεκάρτ, σχετικά με την έννοια της κίνησης και του χώρου, συμφωνώντας στα βασικά σημεία με τον Leibniz, χωρίς όμως να απορρίπτει ολοσχερώς και τις θέσεις του Descartes.

Σάββατο 6 Μαρτίου 2010

φιλοσοφικά

H έννοια της Φύσης στην «Φαινομενολογία του Πνεύματος» του Ηegel.


O Hegel, Georg, Wilhelm, Friedrich (1770 - 1831) δημιούργησε, όπως είναι γνωστό, επάνω στα θεμέλια που έθεσαν οι συμπατριώτες του, Kant, Fichte και Schelling, το δικό του, εντυπωσιακό σύστημα αντικειμενικού ιδεαλισμού, αφού επεξεργάστηκε τα πορίσματα της Ιστορίας της φιλοσοφίας και των επιστημών της εποχής του, με τρόπο που λόγω του πλούτου των γνώσεων, τον συστηματικό και διαλεκτικό τους χαρακτήρα, επρόκειτο να παραμείνει μνημειώδης.

H αφετηρία του Ηegel δεν είναι ούτε υποκειμενική, σαν αυτήν της Καντιανής κριτικής, ούτε υπερβατική σαν αυτήν της διαίσθησης του Σέλλινγκ. Η πρωταρχική εμπειρία είναι η εμπειρία ενός υποκειμένου βυθισμένου στη φύση. Το «πράγμα καθεαυτό» και η γνώση δεν είναι δυό κόσμοι ξεχωριστοί. Το άτομο αποτελεί μέρος αυτής της φύσης, όπως «το παιδί στη μήτρα της μητέρας» (Εγκυκλοπαιδεια, παρ.450, R) Στην άμεση ύπαρξή του, το άτομο βρίσκεται σε επαφή με τη φύση, βυθισμένο μέσα της. Η «Φαινομενολογία του πνεύματος» φαίνεται στις πρώτες προσεγγίσεις δύσκολη και περίπλοκη, επειδή στο εσωτερικό της, σε κάθε στάδιο της διαλεκτικής ανάπτυξης της γνώσης, έχουμε την εντύπωση οτι κινούμαστε ανάμεσα σε τρείς γραμμές ανάπτυξης: Τη γραμμή της αντικειμενικής δομής του κόσμου στις διαλεκτικές στιγμές του, τη γραμμή της οικουμενικής κουλτούρας στην ιστορική της γένεση και τη γραμμή της συνειδητοποίησης του ατόμου μέσα απο τις διαδοχικές του εμπειρίες.

Κάθε εμπειρία της ατομικής συνείδησης αναπαράγει μιαν ιστορική εμπειρία της ανθρώπινης σκέψης. Η ανθρώπινη συνείδηση είναι πάντα βυθισμένη στην πραγματικότητα και είναι πάντα κοινωνική, κουβαλώντας μιαν «κουλτούρα» και μιαν ιστορία που ανήκουν στο βιολογικό είδος, στην εργασία του και στα διαχρονικά επιτεύγματά του. Οπως μας λέει ο ίδιος ο Ηegel στην Λογική του (Ι,33) : «Στη Φαινομενολογία του Πνεύματος ακολούθησα την εξέλιξη της συνείδησης, την προοδευτική της πορεία, απο την πρώτη άμεση αντίθεση ανάμεσα σ’αυτήν και το αντικείμενό, μέχρι την απόλυτη γνώση. Ο δρόμος που ακολούθησε περνάει απ’όλες τις μορφές των σχέσεων ανάμεσα στην συνείδηση και το αντικέμενο και καταλήγει στην έννοια της επιστήμης»

Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010

Καλλικράτης : Αυτοδιοίκηση ή Ετεροδιοίκηση ;

Ναί στη μεταρρύθμιση, όχι στον "Καλλικράτη", λένε και κάποιοι που κρίνουν τη μεταρρύθμιση απαραίτητη. Πολλοί διαφωνούν με την κατεύθυνση του νομοσχεδίου και επικεντρώνουν την κριτική τους σε θέματα διαφάνειας, συμμετοχής, ελέγχου, εκλογικού νόμου , διευκρίνησης των αρμοδιοτήτων , της εξασφάλισης οικονομικών πόρων και ανθρώπινου δυναμικού.
Την πιό σφοδρή κριτική δέχεται το εκλογικό σύστημα που δίνει την πλειοψηφία του 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου με το 50% σύν ένα του εκλογικού σώματος.Υποστηρίζεται δηλαδή οτι η μη καθιέρωση της απλής αναλογικής δεν επιτρέπει σε όλες τις κονωνικές δυνάμεις να εκφραστούν με αυτοδιοικητικά κριτήρια , έξω απο τα πολιτικά κόμματα , όπως επιβάλλει ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης. Οι αποφάσεις της αυτοδιοόικησης διαπερνούν την καθημερινή ζωή των πολιτών και θάπρεπε να εξαρτώνται απο τη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωσή τους.. Η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν εγγυάται την κοινωνική συνοχή και μια ανάπτυξη με δημοκρατία και πραγματικό κοινωνικό έλεγχο.Το σχέδιο νόμου δεν επιβάλλει διαδικασίες λαϊκού ελέγχου της Διοίκησης απο τα τοπικά συμβούλια , τους εργαζόμενους του δήμου και τους πολίτες.

Οι αρμοδιότητες των διαφόρων οργάνων είναι ασαφείς και χρειάζονται μεγαλύτερη διευκρίνιση σε ότι αφορά τις αρμοδιότητες που μεταφέρονται στούς δήμους.. Αυτή η αοριστία και αβεβαιότητα στις σημερινές συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης θα οδηγήσουν σε υποχρηματοδότηση και την εμφάνιση μεγαλοεπιχειτρημστιών ως σωτήρων για τη χρηματοδότηση της τοπικής ανάπτυξης..με το αζημίωτο εννοείται..
.
Αγνωστη παραμένει ακόμη η χωροθέτηση των νέων δήμων, αφού δεν έχουν κατατεθεί αντικειμενικά κριτήρια (γεωγραφικά, δημογραφικά,αναπτυξιακά κ.α.) για τον προσδιορισμό των αναγκαίων συνενώσεων. Δίνεται η εντύπωση οτι οι συνενώσεις θα γίνουν με κριτήρια δημοσιονομικά (περικοπή των δαπανών) και κομματικά...

Μια γενικότερη κριτική αναφέρεται στο γεγονός της βιαστικής μεταρρύθμισης ..Τέτοιες μεγάλες μεταρυθμίσεις απαιτούν σοβαρή τεχνική προετοιμασία και τια απαραίτητες υποδομές ..Ανάλογες αλλαγές στις σκανδιναβικές χώρες χρειάστηκαν 15 χρόνια μελέτης και δοκιμών για να αποφασιστούν στην τελίκή τους μορφή..στην Ελλαδα φιλοδοξούμε να τις καταφέρουμε σε 9 μήνες....

Το σχέδιο Νόμου αρχίζει στο πρώτο άρθρο του ως εξής. " αποτελεί κοινή συνείδηση όλων των ελλήνων πολιτών οτι είναι όσο ποτέ άλλοτε επιτακτική η ριζική δομική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το κράτος , η διοίκηση και η αυτοδιοίκηση στη χώρα μας. Ειναι αναγκαίος ένας συνολικός επανασχεδιασμός , με εσωτερική συνοχή και συνέπεια , στηρογμένος στη βάση μιας ολοκληρωμένης μελέτης , που θέτει ως επίκεντρο την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των αναγκών του πολίτη και δίνει μια νλέα αναπτυξιακή ώθηση στο κράτος".

Δυστυχώς η δικαιολογημένη κριτική που δέχεται το νομοσχέδιο δείχνει οτι πρόκειται για ένα βιαστικό, συγκεντρωτικό και λιγότερο δημοκρατικό νομοθέτημα που έγινε ερήμην της κοινωνίας που απομακρύνεται ακόμη πιό πολύ απο τη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την καθημερινή ζωή των πολιτών και το μέλλον του τόπου.